GOIZALDE LANDABASO

Uztailetik uztailera, euria. Gutunetik gutunera, epela. Garazi Goia eta Goizalde Landabasoren arteko gutun trukaketak urtebete eman du euriari bizkar eman guran. Ezin, ordea. Teknologiaren modernismoa, denbora gabezia eta gramatika akatsez betetako mezuak gailentzen diren garaiotan, benetako eskutitzak idazten dizkiote elkarri: bizitzaz, eguraldiaz, eguneroko kontuez, eta batez ere, arteaz eta miresten dituzten emakumeez. Emakume ahaztuak, emakume desagerraraziak, erreferentziazkoak izan beharko luketen emakumeak baina itzalean gelditu zirenak: argazkilariak, pintoreak, idazleak, kazetariak, abenturazaleak, pandero-joleak... Goizalde Landabasok eta Garazi Goiak gogoratu nahi dituzte, aldarrikatu, eta historiak ukatu dien lekua eman gutunotako lerro eta euri artean.

Euskadi Irratiko langilea da Maddi Gaztelu, narrazio honen proragonista. Han-hemenkako prentsaurrekoetan esandakoak jaso eta irratiratzea da bere lana. Ez da dirudien bezain erraza: prentsaurreko asko eta askotan ez diote eskaintzen euskarazko hitzik. Gauzak horrela, sekulakoak eta bi asmatu behar izaten ditu Maddik euskarazko hitzak jasotzeko, irratiko bere nagusia, Mikel, asetzeko moduko korteak osatzeko. Asko eta askotarikoak dira euskarazko korteak lortzeko Maddik darabiltzan estrategiak. Ekitaldiaren arduradunei gogor aurre giten die, batzuetan. Beste batzuetan, berriz, txantxa gisako bidea aukeratuko du, barruaren lasaigarri. Kazetari lankideetan, hala ere, badu konplizerik. Euskadi Irratiko langilea da Goizalde Landabaso, narrazio honen egilea. Maddik liburu honetan kontatzen dizkigun pasadizoek Goizalderi gertatutakoetan dute oinarri. Kortea lortu beharrak sortzen duen paranoia ere Goizalderengandik datorkio Maddiri. Errealitatearen argazki bat da narrazio hau. Argazki guztiek bezala, islatu nahi duen errealitate horren alde jakin bat, ikuspegi jakin bat baino ez dezake eman. Bada, noski, errealitate horri berari buruzko beste ikuspegirik, Maddiren eskutik Goizalde Landabasok hemen eskaintzen duena, ordea, beste ezein bezain erreala da, bizipenetan baitu oinarri.

Liburu existentziala da Jat. Bildur barik aldarrika dezake hori idazleak. Ezin uka daiteke, ezin disimula daiteke. Goizalde Landabasoren lana isiltasun ozen batean galtzen da, haizearen firi-fara altua ahul iritsiko balitzaio bezala kristal lodi baten ostetik, eta benetan sorgarria, benetan garrantzitsua, norbere hustasuna balitz bezala.

Lasai egoteko, minik ez duela ematen eta ni emakume indartsua naizela munduari aurre egiteko. Super indartsua, aizu, baina hemen nago burdinazko helduleku bati lotuta eta zulo sakon batekin izterrean. Baina ondo, e! Eta animotsu, gaur ez bainaiz hilko. Renteriari esan diot odola ez nahasteko, eta superbotereren bat duen norbaiten odola pasatzeko. Spider Woman edo Bat Woman izateko aukera eman diezadatela. Barre egin du, Superni izatearekin konformatu beharko dudala, eta ez arduratzeko, odol-bankutik fresko-fresko ekarriko didatela odola.Igandea da, baina beste edozein egun izan zitekeen. Asteazkena edo osteguna. Inork ez du ospitalean sartu nahi igandeetan; asteazken edo ostegunetan ere ez. Inork ez du ospitaleetan sartu nahi. Zer gertatzen da, baina, aukerarik onena denean?Eleberriko narratzaileak dagoeneko troka bilakatu den zuloa dauka haragi bizian. Infiniturantz doan hamar zentimetro zabaleko zauria izterrean. Mina barrurantz egiten duen uhina gero eta handiagoa da. Hondoratzear dagoen baporea da narratzailea. Zeri eutsi diezaiokegu zulo sakonera goazenean?Ospitaleko Larrialdietako errezelek sortutako gelatxo batean sartu dute narratzailea; bakarrik, hara zelan heldu den oso ondo ez dakiela. Noraezean dago, galduta... Zelan biziraun, zure kontroletik kanpo dagoen egoera batean? Zerk eman diezazuke patxada egoera asaldatu honetan?Ezinegon horretatik abiatzen da autorea bere lehen eleberri honetan. Bizitzaren atakan jarri du narratzaile protagonista, eta arma gisa ironia eta umorea eman dizkio.

Goizalde Landabaso kazetari bilbotarrak poema-liburu berri bat dakarkigu, bere bizitzakozertzeladak idatziz jaso, eta horiek, ez galtzeko, segurtasun-kopia poetikoa bihurtu balitubezala: identitatea, denbora, beldurra, bidaia, amodioa

Ez dakit oso ondo noiz izan zen, baina kontuak aterata hirurogeita hamaikan edo hamabian izan behar zuen. Bidaia luze bat egin ondoren, goizeko ordu txikietan ailegatu nintzen herrira, eta, ohiko nuen bezala, gure auzo zaharrean aurkitu nuen autoa uzteko lekua. Garai haietan eta auzo hartan ez zen zaila izaten. Oinez etxerantz nindoala, jaiotetxe aurretik pasatu nintzenean, uste baino beranduago zela konturatu nintzen, eta uste baino nekatuago nengoela ere bai. Eguneko neke guztiak batera pilatu zitzaizkidan. Ohea amets nuela, eta goizaldeko isiltasuna lagun, sinetsi ezinezko ikuskizuna gertatu zitzaidan bidean. Galeper koxkortu bat ari zen errepidea gurutzatzen, atzetik dozena erdi bat galeper kume zituela. Ez zuten soinurik egiten, ez berezko "poxpolin, poxpolin" kanturik abesten, ezta beldurrezko txio txikienik ere ateratzen. Isiltasun osoan, errenkada hautsi gabe, marra zuzenean bidea gurutzatu eta bide alboko ate zahar baten barren urratutik sartu ziren paretaz harantzagoko baratze batera.