Xosé Neira Vilas, página 2 de 5

Relatos breves escritos coa plasticidade e o lirismo maxistral que sempre ofrece Neira Vilas. Vinte contos que amosan unha mestura de desengano, humor e piedade, escritos nun galego rico e expresivo, plástico e rítmico, dunha grande enxebreza sintáctica. No fondo, vinte poemas en prosa debidos á pluma dunha das figuras máis destacadas da narrativa galega.

Un apertado e fermoso nobelo de lembranzas, o fío das cales nos leva ás raíces mesmas do que é a obra literaria de Neira Vilas. Este libro é unha mostra excelente do mundo poético de Neira Vilas. Por el circulan lembranzas doutro tempo, tinguidas sempre pola cor esvaída que teñen as fotos e os retratos vellos.

Os primeiros doce poemas cos que empeza o libro son da autoría de Anisia Miranda e os vinte restantes de Xosé Neira Vilas. Teñen moitos aspectos en común, especialmente o contorno en que se moven e mesmo algúns tratamentos formais. Son poemas de estructuras moi sinxelas, relacionados directamente na súa forma coa literatura popular e cheos de ritmo e musicalidade; descritivos ás veces e intimistas outros, amosan o grande amor á terra dos autores e son quen de toca-las cordas máis sensibles dos lectores e das lectoras. Salienta de xeito especial a constante presencia do medio natural do noso país, relacionando os seus elementos, especialmente no caso dos poemas de Neira Vilas, con asuntos de fondo contido social, como a igualdade, a liberdade, a emigración, o traballo, etc. Discorren polos poemas do libro animais como a ra, o cabalo, os grilos, as bolboretas ou a xoaniña; e outros elementos da natureza como o río, a chuvia, o sol, o carreiro, os espantallos ou as árbores. Describense, cun léxico moi rico e preciso, intensas sensacións que son lamentablemente alleas en xeral ós rapaces e rapazas do medio máis urbano.

Este libro aborda o mundo rural, enxergado dende unha perspectiva crítica e de superación de atrasos e eivas históricas. A violencia, os prexuízos e a miseria están presentes nun mundo para o que o autor reclama conciencia colectiva e solidariedade a traves dun estilo narrativo caracterizado polo seu poder expresivo e a sua eficacia comunicativa.

Nacido a fins de 1928 na aldea de Gres (Vila de Cruces, Pontevedra) e residente en Cuba desde 1961, Xosé Neira Vilas é un dos narradores contemporáneos de maior éxito nas nosas letras, sobre todo a través de volumes emblemáticos como Memorias dun neno labrego, Cartas a Lelo, Aqueles anos do Moncho (número 12 na nosa colección), Remuiño de sombras ou Tempo Novo. Partindo dun consciente proxecto de tradicionalismo narrativo, Neira Vilas mostra unha constante preocupación por transmitirnos a súa vivencia e mais a súa visión da Galicia interior e da Galicia emigrante, contempladas en moitas ocasións desde os ollos dun neno/adolescente. Toda esta perspectiva xorde nítida para o lector da selección de relatos que constitúe Contos de tres mundos: unha ollada comprometida co país e mais coas xentes que o habitan, amparada sempre desde unha prosa de pulso firme e certeiro.

El protagonista d'esti llibru ye un nenu probe gallegu, fíu de llabradores que trabayen les tierres del amu. Pero podía ser cualesquier nenu de la primer mitá d'esti sieglu. Ye'l propiu Balbino'l que va contando, con cenciellez, con conciencia de clase, la miseria física y espiritual que lu arrodia, cómo la sociedá ta dividida en dos clases irreconciliables (los que manden y los qu'obedecen), o cómo la emigración ye la única salida. Traducíu al castellanu, catalán, euskera, portugués, alemán, chinu, checu, rusu, italianu y búlgaru, ye'l llibru gallegu más lleíu. Neira Vilas (Gres, 1928), un clásicu de les lletres gallegues, foi emigrante na Arxentina y depués de 1961 en Cuba. Dende hai unos años vive otra vuelta en Gres.

Neste tempo de recoñecemento do voluntariado, o autor propón nun mesmo texto ensaístico un manifesto a prol do voluntariado, unha análise crítica deste fenómeno, unha caixa de ferramentas para animadores e responsables de voluntariado, e, se non abondase, unha achega conceptual novidosa sobre o pensamento social en Galicia. Unha obra con vontade explícita de intervención que ao mesmo tempo que ilusiona critica; unha obra ao tempo instrumental e teórica sobre o voluntariado social concibido e pensado dende Galicia como unha achega necesaria a un proxecto de humanización da convivencia planetaria. Unha proposta ética sobre un camiño posible para a humanización da convivencia. González Avión propón nesta segunda entrega da serie XERAIS ENSAIO, bebendo das fontes da democracia cristiá, da socialdemocracia e das novas ideas da democracia radical e participativa, unha reflexión crítica sobre a natureza e sobre a articulación social do voluntariado, sexa en relación ao Estado e ao Mercado, sexa na correlación entre as organizacións e as persoas, reparando en diversoas aspectos desta práctica socialmente transformadora: a sensibilización, a convocatoria, a acollida, a maduración persoal e grupal, a formación e sobre todo a profundización sobre a experiencia e as relacións interpersoais. E esta crítica a realiza González Avión dende o marco apaixonado do compromiso persoal e social: un paixón que nos leve a comprometer a vida e a procurar a xustiza.

As páxinas deste libro recollen cen artigos de acentuado carácter memorialístico, publicados no xornal "El Correo Gallego", onde se convocan a xentes moi diversas que percorren os camiños do tempo máis variados. O recordo emocionado da nai; a tolemia dos tempos do volframio; a evocación das festas e do bolero; a apetura do Café Moderno de Pontevedra, o que foi segundo fogar de Castelao; o traballo dos emigrantes carboeiros. son algúns dos temas tratados polo autor sempre de xeito breve, procurando dicir o máis posible no menor espazo, pois tal son as leis dun xénero, ao que non lle acaen baldeiras dispersións. Xosé Neira Vilas consegue con esta nova entrega da súa obra xornalística recente engaiolar ao lector con estes concentrados de crónica e memoria, labrados coa prosa purísima e ben traballada, tan característica dun clásico vivo da nosa literatura.

Xosé Neira Vilas memorializa neste libro a experiencia das doce viaxes que realizou coa súa compañeira Anisia Miranda dende 1972 ata 1992, cando, despois de corenta e tres anos na emigración americana, deciden radicarse definitivamente en Galicia. Nestas memorias da súa condición de "emigrante retornado" con billete de ida e volta, o escritor de Gres reconstrúe con prosa brillante e minuciosa tanto a peripecia vital daqueles días, os emocionantes reencontros con familiares amigos, así como a súa documentada interpretación dos acontecementos políticos e culturais dun período coincidente coa chamada Transición. Unha crónica apaixonante dun amor compartido e compatible entre Cuba e Galicia, as súas dúas patrias. A primeira entrega memorialística dunha das grandes figuras da cultura galega contemporánea.