Novedades del último mes en libros de Narrativa en euskera

Urtetan zehar egindako gogoetak, apunteak eta burutazioak bildu ditu Karmele Jaiok, hiztegi baten moduan antolatutako liburu honetan. Umetako oroitzapenak, lagunen pasadizoak, kalean ikusitako eszenak, libururen bateko aipuak, aforismo gisako esaldi laburrak, poema moduko pasarteak Era askotako gaiak eta idazmoldeak landu ditu egileak, arintasuna eta sakontasuna ederki konbinatzen dituen idazkera hurbil batean.

Un año singular, desplegado entre los últimos estertores del franquismo

Ipuin-liburu honetan ez dago mamurik, baina gauzak ez doaz guztiz ondo. Istorio hauetan egunerokotasun nahasia agertuko zaio irakurleari; elementu fantastikoek desitxuratuko dute errealitatea istant batean. Unibertso honetan, pertsonaia guztiak dira ongi etorriak: saguei higuina dien zientzia ikerlaria, estralurtar arrosak ezagutu dituen gaztea, Mexikoko presondegi batean agertutako dokumentu bitxiak aztertuko dituen euskalduna, tabernako bezeroen elkarrizketak nahigabe entzuten dituen zerbitzaria, erlikiak aurkitzen dituen emakume-santa boteretsua, auskalo zeretik iheska doan korrikalaria, eta mendeku bila dabilen emakume taldea.Zazpi kontakizunek osatzen dute Espekulazioak. Arrate Egañak, bere estilo garbi, arin eta zuzenez, eta irudimena bidelagun, ipuin-sorta bitxia bezain erakargarria aurkeztu digu. Ohiko bere fikzioa koska bat gehiago estutu du oraingoan.

Perdido, 1928. Caskey familia bananduta dago, Mary-Loveren eta Elinorren arteko tentsioen ondorioz. Hori aski ez dela, caskeytarrek bestelako krisi batzuei ere egin behar diete aurre: ekonomia amilduz eta harremanak mikaztuz doazen bitartean, zorigaiztoko zerbait dabil caskeytarren etxeko zokorik ilunenetan zelatan, eta zain dago, egonarriz eta gupidagabe, hurrengo biktima bere sare hilgarrian noiz eroriko

Azken urteotan Toureren sagan zentratuta egon ondoren, guztiz bestelako nobela beltza dakarkigu oraingo honetan Jon Arretxek. Hiri handietako lunpen guneak alde batera utzita, egileak fabulatu duen trama berria bera bizi izandako hiru herrietan garatuko da: Basaurin, Gasteizen eta Arbizun. Eta etorkin, etxegabe, prostituta edo bestelako biztanle zaurgarrien ordez, negozio aitorrezinetan diharduten bertoko aberats eskrupulugabeek hartuko dute protagonismoa.Arbizuko hestebete-lantegi batean gertatzen den txistor lapurreta misteriotsua da abiapuntua, eta hortik aurrera umore klabean idatzitako trama beltza dator, oso beltza, erritmo bizikoa, elkarrizketa ugarikoa, tarantinoar estetikakoa.Txerriak eta loreak ezohiko nobela da, laburra eta pertsonaia bereziez hornitua: Zuriñe Ruiz de Gordoa gasteiztar mandatugile bitxia, Gabriel Abrisketa basauriar enpresari ustela, Fermin Bakaikoa arbizuar txistorgile iluna... Harridura, dibertimendua eta ustekabeak ziurtatuta daude.

Zirtak su eleberri historikoa da, egiazko gertakizun batean oinarritua, protagonista egiazko pertsonaia bat delarik: Egeria, mendebaldeko lehenbiziko emakume bidaiaria eta idazlea. Guregana heldu den bere testutik abiatuta, Ibilbidea liburutik alegia, Testu Zaharrak argitaletxeak argitaratua eta Maite Lopez Las Herasek euskaratua, IV. mendeko emakumearen bidaia luzea kontatzen da, Gallaeciatik Lur Santuraino. Ibilbidean zehar protagonistak biziko dituen gorabehera anitzak agertuko dira, orduko testuinguru berezian eta nahasian kokaturik, Erromatar Inperioaren gainbeheran eta Kristautasunaren hastapenetan, hain zuzen.

Angela zen herrian, familia zintzo eta tradizional hartan. Gazte zela egin zuen bertatik ihes, ito beharrean, eta Angel bihurtu zen hiri handian, etxekoengandik urrun. Zahartzaroan, baina, osasun makalak herrira eta familiaren abarora itzularaziko dute, bai eta Angela izatera ere. Transexualitatea eta zahartzaroa elkarrekin gurutzaturik, eleberri delikatu baina entretenigarri batean. Irun Hiriko Kutxa Eleberri Saria

Yeongye emazte zintzo, ohiko eta xarmarik gabe bat da, gau batez, senarraren ezusterako, hozkailuan duten haragi guztia botatzen duena, barazkijale bihurtzeko. Hortik aurrera, beste hainbat erabaki hartuko ditu bizitzan, zirt-zart, bere familia inarrosi eta noraezean utziko dutenak. Istorio bitxi bezain misteriotsua, azpian gure zibilizazio osoaren oinarriak kolokan jartzera datorrena.

Ahizpa baten haurdunaldiaren eguneroko oharrak idazten ditu beste ahizpa gazteago batek. Eskema horren bitartez aztertzen ditu Yoko Ogawak gorputzaren eta barne bizitzaren arteko mugak: usainak, goragaleak, haurraren irudia, oroitzapenak eta obsesioak elkar nahasten diren unibertso intimo eta kezkagarri batean.Egunerokotasunaren xehetasun txikien atzean, irakurleak itolarri gozo bat sumatuko du, isiltasunaren eta zaintzaren arteko tentsio sotila.Haurdunaldi oharrak eguneroko formal baten eran idatzia dator eta kontakizun hipnotikoa da, Ogawaren prosa garden eta zehatzaren adibide bikaina. Egunerokoaren idazkera hotzak eta deskribapenek barneko une ikaragarriak iradokitzen dituzte, errukia eta harrotasuna, bizitza eta desegitea elkarri josiz. Irakurlea pixkanaka harrapatzen duen kontakizun honek haurdunaldiaren esperientzia unibertsala muturreraino eramaten du, misterio eta zaurgarritasun bihurtzeraino.

Haurtzaroaren begiradatik idatzita, Terraza debekatuak 1940ko hamarkadako Fezeko etxe tradizional baten barrura garamatza. Emakumeen egunerokoa patioen, korridoreen eta, batez ere, teilatuko terraza misteriotsuaren inguruan antolatzen da. Fatima Mernissik, orduko neska kementsuak, galdera eta jakin-min etengabez azaleratzen ditu etxeko arauak, istorioak eta isilpeko ametsak; eta espazio horiek, itxuraz itxiak, bihurtzen dira askatasunaren eta debekuaren arteko gatazkaren eszenatoki bizi-bizi.Memoria, umorea eta zorroztasuna uztartuz, Mernissik harreman sare konplexu eta goxo bat ehuntzen du, non emakumeek mugak eta arauak hausteko estrategiak asmatu bitartean indarra eta elkartasuna aurkitzen duten. Kontakizun laburrez osatutako kontakizun honek, eguneroko xehetasun txikietan oinarrituta, musulman herri baten tradizioaren barrunbeak modu argigarriz zabaltzen ditu, eta, irakurlea lekuko, desira, irudimena eta adorea bihurtzen dira itxialdiaren benetako kontrapisu. Literatura unibertsal bihurtu den istorio baten aurrean gaude: askatasunaren bila hazten ari den ahots baten jaiotza.

Mirande nazia. Mirande poeta miragarria. Mirande pederasta. Mirande euskal literaturaren berritzailea Prisma asko ditu Jon Mirande idazle paristarraren figurak, eta guztiei heltzen die egileak bere ikerketa lan honetan, azken urteetan haren biografiaz osatu diren informazioak bilduz eta bere ikerketan deskubritu dituen lan ineditoak ere zabalduz.