Libros de Lingüística del euskera, página 7 de 14

Cas et fonction sujet en basque. Focalization in Basque. Sujeto, ergatividad y (no-) configuracionalidad. Diathèse et (non-) configurationnalité. Représentation syntaxique duale. Formes allocutives e

El título mismo de este ensayo indica el carácter literario que se asume al servicio de la función histórica: un inquirir antropológico en las pautas retóricas de mecanismos no literales (como la metáfora y la metonimia) o de ciertos otros instrumentos no denotativos (como la alegoría, la ejemplificación o la expresión) que para describir, crear y ampliar su conocimiento utilizaba la gente campesina vasca. Gente que sólo hablaba en euskera y no sabía escribir, pero cuyas creencias y conductas resultaron, en determinada circunstancia, absolutamente inapropiadas y peligrosas para el género de experiencias y estilo de vida que se proponía vivir la élite cultivada.

Euskal Filologiako ikasketetan txit funtsezkoa den euskal idazle klasikoen azterketa ezin irakatsi ahal izango zen Patxi Altuna maisuak bere gain hartu eta landu izan ez balu; gure aurrekoen lan horiek berreskuratu ez ezik, sakon eta xehe aztertzen eta, zergatik ez?, maitatzen erakutsi baitigu bere eskoletatik pasatutako ikasleoi. Maitasun horrek eraman du bere ikerlana eskoletatik atera eta liburu nahiz artikulu itxuran jendartera zabaltzera, ondokoentzako oinarrizko lanabesak eskueran jartzera.

Esku artean duzun argitalpen hau, irakurle, EHUko Euskara Inst. 1998an antolatu zuen sakontze-ikastaro baten emaitza da, eta Euskaltzaindiaren araugintza berria du aztergai. Liburuak sei atal nagusi ditu. Lehenengoa, euskara batuaren araugintzari eta arau kontzeptuari buruzko hausnarketa xume bat da. Bigarren atalean, arau berrien laburpenak aurkituko ditu irakurleak. Hirugarrenean, arauak berak jaso dira: lehenik, erabakia laburbiltzen duen adierazpen orokorra. Laugarren atala 'Hiztegi Batua'ri dagokio: jarraian eta ordena alfabetikoan, A-tik hasi eta 'oihan' hitzerainoko erabaki guzti-guztiak jaso dira, hiztegi batuko hitz guztiak, alegia.

Liburu hauetan, Luis Luciano Bonaparte Printzearen ondarea osatzen duten eskuizkribuak ematen dira argitara, euskalkiz euskalki, edizio anotatuan, eta batzuetan kritikoan ere bai, ezaugarri dialektalen arabera hizkuntzaren maila guztiak arakatuta. Eskuizkribuak XXI. Mendeko euskaldun jakintsuek, Printzeak eskaturik, euskararen euskalki eta azpieuskalki desberdinetara itzulitako Biblia zatiak eta dotrinak dira, gehien bat, baina baita bestelako testu batzuk ere. Gaur egun ondare hau Bizkaia, Guipuzcoa eta Nafarroako Aldundien liburutegi eta artxiboetan dago, euskalkien arabera bananduta. Argitalpen honi esker, ikertzaile eta ikasleek eskuizkribu guztiak dituzte escurra, euskalkien eta euskararen bilakabide historiko eta diakronikoa sakontasunez eta dokumentaturik aztertzeko. Argitalpen hau Deustuko Unibertsitateko Euskal Gaien Institutuaren ekimenari esker burutu da, Deustuko Unibertsitateko