Libros de Narrativa en euskera, página 4 de 573

Warner gazte hitlerzale bat da gerra aurreko Alemania nazian. Sekretu handi bat gordetzen dute bere familian, eta sekretu hori ageriko egiten denean, ihes egitera behartuta egongo da Warner Europan barrena: Triestera aurrena, Frantziara gero.Lertxundik, hausnarketa eta ekintza, suspentsea eta jakin-mina elkar txandakatuz darama irakurlea oztopoz oztopo azken liluragarriraino.Eleberri honek ez du inor hotz utziko. Gogoan iltzatuta geratzekoak dira gertatzen diren gauzak, esaten diren hitzak, isiltzen direnak, eta, batez ere, bere orrialdeetan barrena aurkezten zaizkigun pertsonaia gogoangarriak eta haien historia hunkigarriak.

Lagun guztiak oporretan, eta haietako batek utzitako txakurra zaintzen pasa behar du uda Judithek; ama hil-hurren dagoela-eta, hiru neba-arrebek egingo dute topo aspaldiko partez, eta haien arteko ezinegonak azalduko dira berriz ere; bikote baten bidaia zoragarriaren erdian, ezusteko txiki bat amildegi bihurtzen joango da, ezinbestezZortzi istorio idatzi ditu Aintzane Usandizagak bere lehenengo liburu honetan; egunerokotasun grisean zirrikituak eta giza harremanetan arrakalak bilatzen dituzten ipuinak, jendeei eta egoerei begirada zorrotz eta sakona eskaintzen dakitenak, agerikotik harago doazenak; hitz zehatzarekin asmatzen duten kontakizunak, zaurian hatza sartzen duenaren trebeziaz eta ausardiaz.

BEHIN BATEAN EUSKAL HERRIKO IPUINAK es un libro del autor editado por TINKOKETA. BEHIN BATEAN EUSKAL HERRIKO IPUINAK tiene un código de ISBN 84-943216-5-X, de la colección SIRIMIRI.

San Braulio Hego Amerikako herri txiki baten izena da. Hango jendea nekazaria da, hau da, lurra lantzen du. Baina lurra San Frantziskoko jaun aberatsena da eta San Braulioko jendea oso pobrea da.Egun batean, San Brauliora gizon arraro bat heldu da. Oso zaharra da eta ez dauka ondo burua. Bai, eroa da. Nor da? Nongoa da? Zertara etorri da San Brauliora? Inork ez daki, baina amona Mariak eroa maite du. Zergatik?Liburu hau ikasle askok irakurri dute eta guztiek ulertu dute. Euskara errazean idatzita dago eta zuk ere ondo ulertuko duzu. Ezagutu nahi duzu San Braulioko eroaren istorioa?

2011n, itxaropena lehertu egin zen herrialde arabiarretan, askatasun politikoaren eta justizia sozialaren izenean, plazaz plaza zabaldu zen iraultza, mugak zeharkatuz. Baina indarkeriak demokraziak baino azkarrago egin du aurrera. Udaberri Arabiarrak eremu antzu bihurtu dira.Zein da herrialde horien gaur egungo argazkia? Zein testuingurutan piztu zireniraultzak? Zer gertatu zen aldi berean eta eremu berean bata bestearen ondorenkateatzeko? Ekialde Hurbila, muinak eta ertzak liburua galdera horiei erantzutera dator, eta, bide batez, eremu zabal bezain liluragarri eta konplexu horretan dagoen egoerari erreparatzera, gatazken muinak eta ertzak azaltzera, geopolitikoak eta geografikoak.Bidaia hori zonaldea bertatik bertara ezagutzen duten hiru kazetariren eskutik egingo dugu: Mikel Ayestaran, Ane Irazabal eta Karlos Zurutuza. Ekialde Hurbileko maparen erradiografia mamitsua osatu eta marraztu dute.

Toti Martínez de Lezeak ARBASOEN ITUNA dakarkigu, ENDA LUR eleberriaren jarraipena. Eleberri hura–idazlearen gainerako obrez oso bestelakoa eta biziki originala–kokatuta zegoen garaitik berrogei bat

Obabakoak liburua urte askoren emaitza da. Ipuingintzaren tradizio luze eta zabalaren sintesia lortzen du Obabakoakek, Poe-rengandik XX. mendeko azken ipuinlarien lanetaraino: Maupassant, Txekhov, Villiers de L'Isle-Adam, Schowb, eta gertuagoko Waugh, Quiroga, Rulfo, Cortazar, Borges, Singer, Ipar Amerikako ipuin tradizioa, eta abar... Ahozko tradiziotik Joxe Arratibelen Kontu zaharrak eta Auspoa saila. XII. mendetik Europa liluratu duen Arabiako tradizio paregabea: Mila gau eta bat gehiago, Txinatik heldutako Marco Poloren bidaia fantasiatuak, eta abar luzea. Azken finean, literatura oso baten hausnarketa eta sintesi bat eskaintzen du Atxagak bere liburuan. Literatura eta bizitza bera imajinatzeko modu bat, begiratu bat. Munduari eta gizakiari erantzuna emateko abiapuntu eta estilo bereizia. Sinbolismoaren eta erromantizismoaren garaietatik landu eta garatu den tradizioa izan da berea ere. Eta, hala ere, abangoardiak eta Modernitate ausartenak erakutsitako irakasbideei ez die Atxagak ukorik egin, horra bost minututan nola ipuin bat idatzi lezioa. Literatur tradizio zaharra, ahozkotasuna, Modernitatea, zer ez; dena dago egilearen eskura eta guztion ondare da dagoeneko. Ondare aberats horrekin zer egin, horra Atxagaren azierto zoragarria.

Bere lehen gaztarora jotzen du Marguerite Durasek Maitalea sortzeko, gogoratuz nola, hamabost urteko ikaslea zela, Mekong ibaian itsasontzian zihoala, merkatari txinatar aberats eta helduago bat hurbildu zitzaion, eta nola haren amorantea bihurtu zen gero. Eleberriaren abiapuntua baizik ez da pasadizo hori, dena dela, Durasek bere estilo berezia ontzeko eta bere gai kutunak lantzeko: kadentzia dotorez jositako esaldiak, obsesiboki errepikatzen diren irudi eta pasarteak, desira eta denboraren gaineko gogoetak, familia mindu baten zaurietan arakatze gupidagabea idazkuntza bera azken batean, idazlearen erretratu fidelena hortxe datzalako.

Negua pasatzeko janaria biltzen hasi da urtxintxa. Istorioan zehar etengabe presente egonda ere, irakurlea sorpresaz hartuko duen beste protagonista bat bada

"Fernando eta Sebastian trenbidean daude, tunelari begira, bata bestearen ondoan. Sebastian eskuinaldean dago; Fernando, ezkerraldean. Herritik bi kilometrora daude, tuneletik irtenda ageri den tokian: belardi txiki bat ezkerrean, ibairaino, eta belardi handi bat eskuinean, muinoraino. Hirurak eta laurdenetan iristen den trenaren zain daude. Trenaren aurrean gehien eusten dionak irabaziko du azken froga hau, alegia, trena etorri eta trenbidetik beranduen erretiratzen denak.Sebastian kuadrilako liderra bihurtuko da, baina horretarako zazpi froga gainditu beharko ditu, eta ez nolanahikoak. Sebastian hiritik heldu da eta galantak pasaraziko dizkiote herriko lagunek beren kuadrilan onartu baino lehen. Hura, ordea, ez da erraz izutzen den horietakoa, eta, lagunen harridurarako, denak errendituko ditu".Gazteentzako eleberri klasiko bat idatzi du oraingoan Juaristik, abentura eta intrigaz betea.

Emakume batek lagun batzuen Alpeetako ehiza-txabolara joateko gonbidapena onartu du. Lagunak ondoko herrira joan dira, eta bakarrik utzi dute etxean. Denbora nahikoa igaro da, baina ez dira itzuli. Protagonista, larriturik, haien bila abiatu da herrirantz. Errealitate tragikoa aurrez aurre izango du: horma ikusezin batek gatibu dauka. Mundutik isolatuta, animaliez inguraturik, emakumea bizirauteko prestatuko da hausnarketak egin beharko ditu naturarekiko harremanaz eta bere buruaz, maitasunaz eta bizitzaren zentzuaz. 1963an argitaratu zen lehen aldiz Horma idazle austriarraren lanik garrantzitsuena da, kultuzko obra bilakatu dena. Istorio itogarriaren erdian, harrigarriki, idazkera sosegatu eta lasaia darabil, feminismoaren eta ekologiaren inguruko ikuspegi interesgarriei bide emanez. Dena kendu egiten didate, eta nekatuta nago. Bestalde, ez dago beste irtenbiderik, maite dezakedan izakiren bat baldin badago basoan, maitatu egingo baitut eta inoiz benetan ezertxo ere ez baldin badago, bizitzeari utziko diot. Gizaki guztiak ni bezalakoak balira, inoiz ez litzateke hormarik egongo, eta gizon zaharra ez legoke harri bihurtuta iturriaren aurrean. Baina ulertzen dut zergatik izan diren bestelako pertsonak beti gehiengoa. Maitatzea eta beste izaki batez arduratzea oso lan nekagarria da, eta hiltzea eta txiki-txiki egitea baino askoz zailagoa. Ume bat hazteko hogei urte behar dira hiltzeko, hamar segundo.

Barojarren sorterria da, Euskal Herria, Urbiako Martin Zalakainen abenturen gertalekua. Haren bizitzaren berri ematen zaigu eleberrian, jaio zenetik gazterik hil zuten arte. Eleberriaren hasieran, haren haurtzaroko Urbia eta urbiatarren bizitza kontatzen zaigu. Azpimarratzekoa da zenbait pertsonaiaren tipologia maisuki deskribatua ageri dela. XIX. mende erdi aldeko Euskal Herriaren pintura paregabea ere bai baita Zalakain. Hurrena, berriz, Bigarren Karlistaldiaren giroan murgiltzen gaitu, eta ekintzaren bizkortasunak hartzen du orduan eleberriaren gobernua, erraz eta aise irakurtzeko abentura bizi-lasterretan garatua; ez da suspentsea falta, ustekabe eta ibili arriskutsuak nonahi, heroismoa eta pikarokeria nagusi, harik eta heroia hiltzen duten arte.

Troiako hiri handia errautsetan geratu zen, akaiarren Zaldi erraldoiaren hankapean errendituta. Troiako harresien gainetik suntsiduraren azken suak artean itzali gabe zirela, Ulises, beste hamabi ontzirekin batera, Itakako bidean jarri zen. Baina ekaitz izugarri batek etxerako bidetik urrundu zuen Ulises, eta itsasoko ur eta lur gupidagabe bezain arrotzetan ostatu hartzera kondenatu. Paisaia horretan, gizakion edo mundutarron mugaz harantzago ordurako, gertatzen dira Ulisesen abentura paregabeak: Kalipso eta Zirtze erdi-jainkotiar eta emakume liluragarriena, Polifemo begibakarraren eta lestrigoniarren pareko munstro haragijale beldurgarriak, itsas-lamien kanta xoragarria edo hildako itzalen erresumako (Hades) joan-etorria. Grekoen kasuan bezala, gure irudimen munduan ere, leku berezia dute Peneloperen irrikitan afanatu ziren ezkongaiek, hogei urte igaro arren bere nagusia usnatu ondoren Heriok betiko eraman zuen Argos txakurra, Telemako ausart, baina artean gaztearen, nahi eta ezinak, Ulisesen mendeku errukigabea...

Hamabi ipuinez osatua da Eider Rodriguezen bigarren narrazio bilduma hau, eta liburuko lehen kontakizunak eman dio izena: Haragia. Aiztoaren ahoan ebakitzeko kinkan diren pertsonaiak dituzu hemen: bizi-aldi berri baten atarian, harreman gatazkan gainbehera, urraduran ezpala sartuta. Narratzaileak gaiztoz eta krudel gobernatzen ditu gehienetan, gupida higatu batez noiztenka.

Deskribatzeko gaitza da Pijama marradunaz jantzitako mutikoaren istorioa. Eskuarki, argibideren bat edo beste eman ohi dugu liburuaren atzeko aldean; baina, oraingoan, iruditu zaigu liburuaren irakurketa zapuztuko genukeela. Uste dugu garrantzitsua dela gaiaz ezertxo ere jakin gabe has zaitezen liburua irakurtzen. Behin liburua irakurtzen hasiz gero, ibilaldi bati ekingo diozu, eta Bruno izeneko mutiko bat izango duzu bidelagun. Eta, lehenago edo geroago, Bruno eta biok hesi baten parera iritsiko zarete. Mundu osoan badira oraindik antzeko hesiak. Halakorik sekula zeharkatu behar ez izatea opa dizugu. Ia ezinezkoa da bertan behera uztea, egunetan buruan jirabiraka dabilzkizun liburu horietakoa da, bakanetakoa. Becky Stradwick, Borders, The Bookseller Irudimenean iltzatuta geratzen diren esamoldez jositakoa... Irakurlearen buru doa nabarmen, azken orrialdeetan kolpe lazgarria ematen dion arte. Nick Tucker, Independent Liburu ezin bikainagoa... istorio zirraragarria, xumeki kontaturikoa. Irish Examiner Askotariko gogoetei eta iritziei bide ematen dien eleberria da; irakurtzeaz gain, hizpidera ekartzea eta bihotz ondoan gordetzea ere merezi duten liburuetakoa. Achuka

Uztailaren Laua da Niagara Fallsen, New York estatuan. Jai eguna. Hobe zuen Teena Maguirek etxera itzultzeko lasterbidea hartu izan ez balu. Ez gauerdiaren ondoren, behintzat, ez Rocky Point Park-en barrena. Ezta jantzita zihoan moduan ere: Elastiko tiranteduna, gona bakero laburtuak, aurpegia inguratzen zioten txima kizkur horixkak. Zangoak agerian eta takoi altuko sandaliak, janzki estu sexyak, zer nahi zuen? Hamabi urteko bere alaba Bethirekin, gainera. Hormonek, haserreak eta alkoholak aske utzitako mutil kuadrillak dabiltza inguru haietan.Talde-bortxaketa baten biktima suertatu da parkeko txalupategian. Ordura arteko haren bizi-poza amaitu da, amaitu dira haren ibiltzeko manera askeak. Handik aurrera, bizirik atera izanaz damu da. Bethie alabak, berriz, ia ezin du haurtzaroa gogoratu izu-ikararik gabe. Identifikatu zituen gazteak beren etxetik oso gertu bizi dira, auzoak dira ia.Erritmo errukigabe eta sinesgarria darabil Joyce Carol Oatesek Teena, Bethie eta beren erasotzaileen historia garatzeko gaueko oihu bakartiek eta arratsaldeko beldurrezko xuxurlek markatuta. Eta maitasunak.

Markos Gimeno Vesga, 1974ko maiatzaren 5ean jaio zen Ermuan. Lagunak animatzeko, elkarlanean aritzeko eta buruari bueltak emateko dohaina izan zuen gaztetaik. Bere bizitza sorkuntzara bideratu zuen, nahiz eta bipolaritate gaixotasuna eta depresioaldiak jasan. Bere buruaz beste egin zuen, azkenean, Eibarren 44 urte zituela, 2018ko abenduaren 7an. Musika alorrean, The Pepes, Julio Kageta, Dantzut eta, azkenik, PAM (Puto Amoak Matematiketan) taldeetako partaidea izan zen, baxua eta ahotsa. Antzerkia ere egin zuen, Juanma Rodriguezekin batera, Hipo y Condrias y Macho-Maris. Markos Gimenoren bizitza eta obra oso interesgarriak dira zentzu askotan, eta denok ezagutu beharko genuke. Haren kartel palindromiko bakoitzak sorpresa linguistiko bat aportatzen du, eta zerebroarentzako joko bat. Gainera, euskal komunitate duin, alai eta sortzaile baten parte sentiarazten gaitu.

Jubilatu ondoren aspertzen hasita dauden komando ohi bateko kideak atraku bat eta bahiketa bat antzez-tera jolastuko dira, berrogei urte lehenagoko ekintzak gogoratzeko, batetik, eta garai hartan atzetik izan zituzten lehen promozioko ertzainekin sagardotegian apustu bat egin dutelako ere bai. Politika, umorea eta erotismoa nahasten dituen kok-tel gisa funtzionatzen duen nobelak hainbat adar ditu: zahartzaroaren eta maskulinotasunaren gaineko gogoetak, garai bateko ideal eta helburuen zimeltzea, baita gaztetasunaren gorazarrea ere, gizon barrega-rriek adinako protagonismoa baitu Maria Mendizabal Antropologiako ikasle gazte eta distiratsuak, zeina uniformedunen usainei buruzko doktore-tesia egiten ari den. Idazkera bihurri ederra eta tramaren katramila uste-kabekoak elkartzen ditu Agirrek literaturaren ospatze gisa gozatzen den nobela harrigarri, dotore bezain ironiko honetan.

Hemeretzi kamerak kontrolatzen dituzte Bilbon San Frantzisko auzoko jendearen ibilerak, bertan gertatzen baita eleberri honen ekintza. Garai batean, meatzariek eta zamaketariek okupatu zituzten kaleak dira, errepublikarren ideien agerpenaren lekuko izan zirenak eta hainbat belaunaldiren askatasunerako eta dibertsiorako plaza. Gero etorri zen lokal askoren itxiera, heroinaren agerpena eta emigrazioaren etorrera masiboa eta lehen arnasten zen giroa nahasi egin zen. Paisaia horretan aurkitzen dugu Toure, egoera irregularrean dagoen afrikarra, iragarle gisa magiaren arlo guztietan bere zerbitzuak eskaintzen dituena. Biziraupen-senak bultzatuta, detektibe inprobisatu hasiko da, eta patuak eramango du Bilboko gizartearen behe mailarik apalenarekin bezala goi mailako jende finenekin erlazionatzera. Haien kaskarkeriek baina baita prestutasunak ere, gorabehera barregarrien sekuentzia bati bide emango diete, errealitate gogor baten kontrastean.