Libros de Poesía en euskera

ANNE SEXTON ANTOLOGIA

Manuel zahar-etxe batean bizi den gizon zakar eta isila da, baina Milagros bertara bizitzera azaltzen denean, agurearen egoera erabat aldatzen da. Milagrosen barne-indarrak eta bizipozak Manuel inguratzen duen iluntasuna argituko dute, baita honek dituen beldurrei aurre egiten lagundu ere."Argiaren hautsa"-k bizitza, heriotza, duintasuna eta oroimena jorratzen ditu; samurtasuna zein hunkiberatasuna nagusi diren arren, testuak ez die muzin egiten guztiok jasaten ditugun bizipen latzei.Manuel zahar-etxe batean bizi den gizon zakar eta isila da, baina Milagros bertara bizitzera azaltzen denean, agurearen egoera erabat aldatzen da. Milagrosen barne-indarrak eta bizipozak Manuel inguratzen duen iluntasuna argituko dute, baita honek dituen beldurrei aurre egiten lagundu ere."Argiaren hautsa"-k bizitza, heriotza, duintasuna eta oroimena jorratzen ditu; samurtasuna zein hunkiberatasuna nagusi diren arren, testuak ez die muzin egiten guztiok jasaten ditugun bizipen latzei.

Paradisurik eskaini gabe utzi dugu sagarra usteltzeneta haren haziek ez dute zuhaitzik ernalduko etxeko saloian.Eraman itzazu maleta marroia eta zuria,ez zaizkit gustatzenaireportuetako fakturazio txartelik zintziliksekula eraman ez dituzten maletak,ez dakit,dominarik gabeko soldadu beteranoak ekartzen dizkidate gogora.Eta bete itzazu maletak inoiz jantzi ez ditudan zure pijamekin etaapalategi hautseztatuan dauden diskoekin,alaiegiak begitandu zaizkit betitik entzuten dituzun kantuak;tristeziari eskainitako aria isil bat inprobisatuko dut egun hauetanauzoek behingoz joan zarela sinetsi dezaten.Esfortzu handia ez badaemadazu despedidako besarkada.Bai, arrazoia daukazu:ez zaigu sagar alerik gelditzen hozkailuanazken bekatu txiki hori gauzatzekoParadisurik eskaini gabe utzi dugu sagarra usteltzeneta haren haziek ez dute zuhaitzik ernalduko etxeko saloian.Eraman itzazu maleta marroia eta zuria,ez zaizkit gustatzenaireportuetako fakturazio txartelik zintziliksekula eraman ez dituzten maletak,ez dakit,dominarik gabeko soldadu beteranoak ekartzen dizkidate gogora.Eta bete itzazu maletak inoiz jantzi ez ditudan zure pijamekin etaapalategi hautseztatuan dauden diskoekin,alaiegiak begitandu zaizkit betitik entzuten dituzun kantuak;tristeziari eskainitako aria isil bat inprobisatuko dut egun hauetanauzoek behingoz joan zarela sinetsi dezaten.Esfortzu handia ez badaemadazu despedidako besarkada.Bai, arrazoia daukazu:ez zaigu sagar alerik gelditzen hozkailuanazken bekatu txiki hori gauzatzeko

Lehenengo poema-liburua dakar Alaine Agirrek, eta hemen ere nobeletan ezagun egin duten ezaugarriak ikus litezke: hizkuntza eder eta adierazkor baten bilaketa, erritmoaren sena, sentimenduen agerpen gordina, emozioen intentsitateaOraingoan, gainera, gai minbera bat da landutakoa: ospitale psikiatriko bateko egonaldia, hango arau, giltza, ordutegi, ohitura, zaindari eta bezero bereziekin. Dramatismorako ematen duten istorioak, baina umore ukitu batekin poema bihurtuak.

ZERUMUGAN BEZALAGainezka egiten duen hodeia(surrealismo-gaindosia ihes-puntuan)eta azpianharrizko lauza(bertatik bertarako egunerokotasuna,behekoa eta barrukoa).Erdiansorbalden gainean kaleak daramatzaneskuoihal espresionista,erakusleiho batetik bestera doanaeta zerrenda baliogabetua dena.Zeta basatiz egindako pintzelkada.Hunkitu, jantzi eta murtxikatzen nauenespazio zunda.

Poema hauetan puri-purian azaltzen da natura, elementu-forma hartzen duelarik zu edo niak, baina oraingo honetan badaude barrura, oso barrura, begiratzen dutenak, lanbroaren malkoan sentimenduek leku handia dutelarik. Lanbroaren malkoak isurtzen dira errekaren arranguran.

BidaiakLo egin behar dut, kontadazu ipuin batIlargi bat nahi dut eta izarrakIzar pila batKontazkidazu beren historiakBanan bananEz daukat presarikNik badakit zu ez zarela logura…

IZOZTU ZITZAIGUN NEGU HURA es un libro del autor BARBERENA, JON editado por DENONARTEAN. IZOZTU ZITZAIGUN NEGU HURA tiene un código de ISBN 978-84-16791-26-2.

Poema antologia honetan Joxe Austin Arrietak azken hiru hamarkadetako poemak bildu ditu, Edgar eta Niketz alter egoen elkarrizketak harilkatuta azaltzen dizkigunak. Ikuspuntuan zorrotz, estiloan jostari, irudi indartsuz azaltzen du Estalien Gradora egilearen barne-borroka. Berak aitortzen duen bezala, ez gara "Volgaraino iritsi, baina borrokatu gaituk, ahalik eta zorrotzen, ahalik eta zuhurren". Ez dugu helburua lortu "baina hurbildu bai, hurbildu gaituk". Zoazte. Literaturarik ez. Hau poesia da. Behar du izan. Hartzidura radarrez kontrolatua. Hitza Estalien Gradora, Volgaraino. Atxik-lotu estatua goroldiotuak. Birbatu berbaro sakabanatuak. Galdekatu presonierrak ohi legez. Leherrarazi Traktoreen Faktoria. Ekarri gure lineetara Zuhandor. Elegrafiatu etsaimenduak oro. Wait for further orders.

Poema bat ezabatu dut.Bere hitz guztiak eta baitaletren arteko tarteak ere.Kultismoz beteta zetorren,esamolde jatorrak,erreferentziak, zitak.Borratu egin dut.Izana ukatu diot delete teklabortizki sakatuz, erruki gabe.Figurazio erretorikoa,sasiintelektualkeria,posea ez beste, ego zikina.Ezabatu egin dut poema,lotsak masailak gorritueta fi te jelatu bitartean.Poesiaren xedeazeta izateko arrazoiazhausnartzeko zorianaurkitu al zarete inoiz?Ni bai, hurbilegi, gainera.Baina, zorionez,hau ez da poesia.

Ez omen dute gezurrik esaten eskuko ispiluek.Ez aintzira garbiek. Ez botila hustuek.Denetan leialenak omen dira eskuko ispiluak,egia optiko osorik eskaintzen ez badute ere.Gerta liteke sakelan edota poltsandaramagun ispilutxoa teman ibiltzeaez dakusagun (geure) alderdiren batekin.Eta gezurretan ari zaigula iruditzea.Ez omen dute isla bera isurtzen eskuko ispiluek.Ez aho arrotzek. Ez isiltasun ezagunek.Nire mirailtxo hauek, adibidez,biluzik dabiltza zuen begien aurrean.Lasai aukeratu, hortaz,nola agertu,zeri erreparatu,zeinetan ikusten duzuen zeuen burua hobekien.

Ez dakit zergatik nekatzen garen liburuendako izen berriak asmatzen... Beti ari gara liburu bera idazten (Walt Whitman eta Luis Cernuda dira orain burura datozkidan kasurik nabarmenenak, baina zenbat halako!), beti bizitza bera bizitzenBidaia batean bezala, eguzki bera dugu lagun eta bidaide; ilargi eta izar berberak. Ber haizeak dabiltza ordokietan gaindi, euri xehe edota erauntsi berberak goian-behean. Ibai eta erreka guztiak bat dira, eta den-denek itsaso berean isurtzen dute ura.Izakiak oro sortze edo jaiotzarekin hasten dira, eta orobat finitzen, goiz edo berant, hiltzearekin. Ezdeusetik gatoz eta Ahantzerrirantz abiatzen gara fite, baitezpada, geriza bila. Lagun onen gisara, aterperik sekula ukatuko ez digun Ahantzerrirantz

Pako Aristiren bosgarren poema liburua da Arrotz eta eder. Noiz izan gara ederrago 17 urte genituenean baino?, esan ohi da xaloki; denok baitugu mundua perfektua izan zeneko oroitzapen bat, nork berea, uste izanik zerbait irabazten edo zerbait galtzen dugula biziaroen kontrakarrean. Nolanahi ere den, poetak gogorarazten digu, arrotz garela herentzia kultural eta sozialaren menpeko bizi garen artean; eta menpekotasun horretatik askatzen garenean agertzen dela gure benetako izaera, eder bihurturik. Noiz izan gara ederrago gaur garena baino?

Aldi honetako bataz besteko maila hein bat apalagoa bada ere, izan dira irabazletzat jotzeko moduko zenbait lan. Egin ohi diren hautaketa jarraituen ondorioz, 3 lan gelditu dira finalista: Koma komunak, Linbotarrak eta Talaiatik begira. Hiruen arteko aldekoak eta kontrakoak aztertu eta eztabaidatu ondoren, epai-mahaiak, azkenean, Linbotarrak lana jo du irabazletzat.Linboaren metaforak besterik iradoki balezake ere, ez da hemen aingeru konturik batere. Aitzitik, arras kontu mundutarrak dira poemotan jorratzen direnak, eguneroko jokabideetatik hasi eta kritika sozial eta politikorainoko esparru guztian. Askotarikoak dira irudi poetikoak, erreferentzia eta estilo arras desberdinetakoak, eta gehienetan ageriko loturarik gabe, collage moduan uztartuak. Bestalde, ez dira gutxi poemotan agertzen diren ukitu surrealistak, eta poemategiak dezente du pop-etik edo are poesia filosofikotik ere. Ororen buru, hizkera eta irudi zuzenak erraz biltzen du irakurlea poetak egiten duen barne bidaira. (Epaimahaiaren aktatik)

Egileak Pekinen emandako ikasturtean ondutako poemategia, modu inpresionistan, baina barne-inpresioak, sentipenak, egoerak, trebeki lotuz kanpo-inpresioekin, ikusitakoarekin edota gertatutakoarekin. Modu erraz, zuzen eta freskoan. Elipsiren erabilerak ekialdeko poesiaren aire bat ematen dio, sintonian darabilen gaiarekin. Surrealista ukitu bat ere bai. Kanpo -eta barne- paisaiaren uztarketan ondutako lehen poesia-lana.

Biluzik eta dirudienez desmodioak jota. Halaxe egin zuen Sonia Arakistainek bere bizitzako azken bidaia, Londreseko bere etxearen hirugarren solairutik jauzi eginez. Ingalaterran erbesteratu baino lehen, bere aita, Luis Arakistain, Espainiako Errepublikako enbaxadore izan zen Alemanian, nazismoaren sorrera garaian eta antifaxistentzako armak erosten lagundu zuen Frantzian, frankisten kontrako gerra piztu zenean. Giro horretan sortu zen Sonia, sorkuntza maite zuen bere alaba eta bere azken bidaiaren xerka, Fito Rodriguezek XX. mendeko poesia surrealistaren antologia eder hau apailatu du. Orriotan hainbat idazleren lanak aurkituko dituzu, Aime Cesaire, Rene Char, Joyce Mansour, Robert Rius, Jacques Prevert, Unica Zurn, Francis Martinez Picabia, Andre Breton edota Robert Desnos, besteak beste. Sarri, surrealistatzat hartu izan ohi da ulertezina dena, inkoherentzetzat daukaguna. Baina, Rodriguezek literatura garaikidea ulertzeko ezinbestekoa den mugimendu honen genealogia egiterakoan, poeta surrealista askoren konpromiso politikoa oroitarazi digu, errealitate sarri ulergaitza aldatzeko erakutsi zuten koherentzia.

Poesia