Euskararen Ostarteak, izenburuak berak adierazten duenez, gure hizkuntzaren argi eta ilunaldiak ditu saioaren oinarri. Hiru atalek osatzen dute liburua.Lehen parteko Aitzin solasa egileak berak gaztarotik bizi izan zituen kezketan oinarritzen da, hasi bere zalantzetatik eta euskaltzale bihurtu arte.Bigarren atalean, euskararen berri onak eta txarrak aztertzeko, euskara idatziaren Antzinateko lehen berriak adierazi ondotik, Erdi Aroko lekukotasunak ekartzen ditu, alde eta aurka erabili ziren agiriak aurkeztuz. Gero historia hurbilagokoez baliatzen da, beti agiriak lekuko. XV. mendetik Berpizkunderantza sartzean, hain unibertsala genuen latinaren kontra zein eskualde askotako hizkuntza naturalen baztertzeaz Estatuek hartu zuten jarrera edo jokabide okerraz ari da, une berean Estatuak elkarren aurka aritzen zirelarik. Trentoko Kontzilioak, aldiz, San Pauloren esaldiari jarraituz, Kristoren mezua herriei hurbiltzeko beraien hizkuntzaz baliatzea eskatzen zuen, eta hortik jartzen du Eliza hizkuntza urrituen lagungarri. Baina egileak izugarria deritzo Estatuek eskoletan ofizialtzat hizkuntza bakarra bultzatzearen ondorioari, giza eskubideen gainetik edo horiek zapalduz, hizkuntza urrituak baztertzeko sortzen dituzten zigorren arabera. XVIII. mendetik maisu eta predikari guti batzuk hasi ziren, hizkuntza nagusiak ukatu ...
En la cultura vasca contemporánea Juan San Martín "Otsalar" (Eibar, 1922) es conocido por sus múltiples facetas y actividades. No hubo jornada cultural o actividad editorial o artística donde no se sintiera su presencia y colaboracion, requerida para dar conferencias a lo largo y ancho del Pais Vasco sobre temas como literatura, lengua, arte, etnografia o cultura popular. Esta dedicacion le valio la consideracion y el aprecio de importantes personajes de la cultura vasca con quienes trabajo y colaboro en multiples programas culturales. Este libro recoge su andadura poetica, su faceta cultural menos conocida. San Martin es autor tambien de numerosos ensayos tanto en euskera como en castellano.