Xabier Etxaniz Rojo

Bakarne ohi bezala esnatu da. Ohi bezala, Bakarnek lan egitera joan behar du AEK-k Irunen daukan euskaltegira.Alabaina, Bakarne ezin da ohetik altxatu. Ez daki zergatik. Eta ez daki zergatik bere hatzak, atzo hezur-haragizkoak zirenak, berunezkoak diren gaur. Jakin nahiko luke, baina ez daki. Altxatu nahiko luke, baina ezin du. Altxatuko litzateke, baldin eta bere gorputzeko eskuinalde osoa berunezkoa ez balitzBakarnek oraindik ez daki iktus batek Hiroshimako bonba nuklearraren tamainako sarraskia egin duela bere neuronen artean.Eta are: Bakarnek oraindik ez daki iktus horrek bere lan-hizkuntza lapurtu diola.Zer dio isiltzen denak isiltzen denean?, kantatzen zuen Mikel Laboak.Zer dio euskara galdu duen euskara-irakasleak isiltzen denean?, galdetzen digu Xabier Etxaniz Rojok nobela honetan.

Urduri zaude oso. Laurarekiko harremanak hondoa jota daude. Badakizu hurrengo galdera ez dela ea noiz izango duzuen seme-alabarik. Hurrengo galdera zera izango da, ea zer egingo ote duzuen amaiera ahalik eta samurrena izan dadin. Egun batetik bestera emaztea zein maitalea galduko dituzu. Batak ziurtasuna ematen zizun. Besteak sexua. Batak zurekikoa amaitzea erabaki du. Besteak laster hartuko du erabaki bera. Eta zera pentsatu duzu, ezin izan duzula ezer egin gauzak horrela izan ez daitezen. Edo bai? Ez dakizu. Ez dakizu, eta ez duzu horretan pentsatu nahi. Etorriko da etorri beharrekoa. Eta orain Jessica da etortzekoa.

Prostitutekin harremanetan hasi zenez geroztik egin ohi duen gauza da iragarkiak azpimarratzearena. Sei iragarki azpimarratu ditu. Sei horien artean badago bat aspaldiko partez begiz jota daukana. Iragarkiak zera dio: Susi. Heldua. Dibortziatua. Goza nazazu senarrak gozatzen jakin ez zuen bezala. Apartamentu pribatua. Soilik arratsaldez. Fernandok telefonoa hartu eta iragarkian agertzen diren zenbakiak markatzen hasi da. Ahots leun bat agertu da telefonoaren bestealdean. Susi naiz dio ahotsak. Fernandok iragarkia irakurri duela esan dio, bai eta ea zer den senarrak gozatzen jakin ez zuena galdegin ere. Susiri ahotsa ezaguna egin zaio eta ea inoiz elkarrekin egonak diren galdegingo dio. Fernandok ezetz baina elkar ezagutuko dutela, gauzak prezio onean eginez gero, bederen. Musu truk gauza gutxi erantzun dio. Fernandoren irribarrea desagertu egin da bat-batean. Esaldiaren bukaera izan da segurtasun irribarrea ezabatu diona. Capullito hitza. Fernandoren burmuinak arrapaladan ekin dio pentsatzeari. Capullito hitza. Susi ohartu da isiluneaz. Bera ere hasi da pentsatzen. Segundo bat. Ahotsa ezaguna du. Beste segundo bat. Biak isilik. Zerbaitek Susiri bultza egin dio. Ezin jasan hirugarren segundo bat. Fernando? Susana? izan da Fernandoren erantzuna. Eta biek telefonoa dute eskegi.

Musika klasikotik rockera edo pintura akademikotik pop art-era bezala, halako salto bat egiten du Xabier Etxaniz Rojok liburu honetan: obra mamitsu, sendo, sakona bilatu ordez, istorio arin, zuzen eta jostariak idatzi ditu, hizkera zuzena eta umore gordina erabiliz. Hartu bilduma honetako ipuin bat, paketetik zigarroa hartzen den bezala, eta hasi irakurtzen: emazteak jartzen dizkion adarrak eraman ezinik hura eta maitalea akabatu nahi dituen tipo barregarriaren istorioa topatuko duzu, edo ezkontza-despedidan gogoz kontra puta batengana daramaten gizajoarena; lapurreta guztiz bitxiak, bahiketa are bitxiagoak, edo ustekaberik handiena bukaerarako gordetzen duen ipuin erotikoa... Harreman sentimentalen lurralde zabal eta labainean dabil Xabier Etxaniz Rojo bere lehenengo ipuin-bilduma honetan. Zapore urbano eta egunerokoa duten istorioak idatzi ditu, bata bestearekin korapilatzen direnak, zigarroak erretzen diren moduan.

Fabian Nikaraguatik iritsitako etorkin bat da. Bizitza aurrera atera nahian agure bat zaintzeko lana eskaini diote. Baina nor da agure hori? Hainbat istorio ezkutatzen ditu agureak eta istorio horiek iraganera eramango dute Fabian.Sarak aita zenak idatzitako liburu baten ale bat aurkitu du eta pentsatu du ilusio handia egingo diola amari. Baina bertan aurkitu duenak iragan ezkutu batera darama Sara.Andonik amets bat du aspalditik: NBAren partida bat ikustera joatea AEBetara. Eta hara joango da bere lagun Perurekin lantegian dena konpontzen den egunean. Ez du ematen, ordea, enpresako arazoek konponbide erraza dutenik.Hiru adiskide. Gaztetan"Maiatz taldea" osatzen zuten, baina urte asko igaro dira eta dagoeneko ez da ezer geratzen. Oroitzapenak baizik ez. Ezkutaleku bat. Tren bat. Hiru buru-estalki. Zigarroen kea. Hamaikak eta bostean hasiko dira su-festak eta gaua beteko da sirena-hotsez.Lau kontakizun, lau bidaia iragana eta oraina biltzen diren leku ilun ezkutu horretara.

Eleberri honetako protagonistak bila dabiltza. Horietako bat eguzki-lore baten azpian ezkutatzen den emakume baten bila dabil; beste bat, berriz, iraganeko mamu baten peskizan ari da. Badakite zer bilatu nahi duten. Ez dakite nola. Badakite zer bilatu nahi duten, zer topatuko duten ez dakite ordea.Bilaketak. Bizitza osoa ematen dugu bilatzen: zoriontasuna, maitasuna, dirua, ospea, sexua, arrakasta, lana, ongizatea, egia… Denok bilatzen dugu zerbait, eta bila genbiltzan hori topatzen dugunean, bilaketa berriak egiten hasten gara.Batzuetan hobea izaten da bilatzen duzun hori ez topatzea. Bai baitago ez jakitea baino gauza latzagorik.“–Maite dozu maitalea?–Bai, izugarri.–Eta bikotekidea, maite al dozu?–Bai, izugarri.–Bi pertsona itzel maitatzea posible da, ala?–Ez dakit posible den baina nik egiten dut.–Nik esandako guztiak gogoratzen dozuz?–Ez, soilik interesatzen zaidana. Bestea erreseteatu egiten dut.–Iñigo.–Zer?–Zergatik kontatu deustazu hori guztia?”

Adopzioaren munduan esan ohi da gure seme-alabak ez direla gure sabeletik jaiotzen mundura, baina bai, ordea, gure bihotzetik. Gure bihotzaren seme-alabak direla arrapostu egiten diegu genetikari garrantzi handiegia ematen dietenei. Erantzun ederra da, inondik ere, eta nik segida eman nahi diot liburu honetan. Hori bai, liburu honetara nazioarteko adopzio bat burutzeko gida bat aurkituko duzulakoan hurbildu bazara, oker zaudela esan beharko dizut. Era berean, adopzioaren aldeko panfleto bat nahi duena ere oker dabil. Ez dut inor konbentzitu nahi. Ez dut inor konbentzitu behar. Gurasotasun biologikoaren aldeko panfleto bat bezain absurdoa litzateke adopziozko gurasotasunaren aldekoa; azken batean, nork bere bidea egin behar baitu. Guk gurea egin dugu eta horixe kontatu dut, gure istorioa, gure esperientzia. Txinan gauzatutako adopzio baten istorioa, gure alabarengana eraman gintuena. Bihotzaren lumaz idatzitakoa.

Ohea egin gabe aurkitu duzu. Ez zaitu harritu, baina. Bizitzaren azkenetan dagoenak badu bestelako buruhausterik. Emakume bat arduratu omen zen denbora luzez harik eta aitaz nazkatu zen arte. Horrek ere ez zaitu harritu. Jakin badakizu bakardadeak ozpintzen duela gizona. Behin baino gehiagotan ikusi ahal izan duzu. Munduan zehar ibili izanak eskaini dizu bakarti ozpindu franko ezagutzeko parada. Bakardadeak usteltzen du pertsona. Aitak ez zuen bete amak ohe hartan utzitako hutsunea. Ez dakizu zergatik baina hala izan zen. Eta orain badakizu bakardadea ere mundu bat dela. Basamortu bat. Ozeano bat. Eta nork berea dauka. Nork sortu ditu ozeanoak, aita?.

Udaltzaingoaren auto batek kalea mozten zuen. Haren atzean, Ertzaintzaren auto andana. Are atzerago behinola auto bat izan zena. Handik metro batera estalki hori bat. Haren azpian gorpu txikitu bat. Huraxe zen ordu batzuk lehenago iruditutako eszenatoki makabroa, eta I?aki demas izorratu zuen hutsik ez zuela egin ohartzeak. Inguruko etxeei erreparatu zien. Pertsiana gehienak jaitsita zeuden, eta une batez bere buruari galdetu zion ea noiz utziko zion kristalgintzak negozio bikain bat izateari. Gero jendeari erreparatu zion, plastikozko zinten atzetik jakinmina asetzen zuten pertsona haiei guztiei. Gero, txano baten azpian aurpegia estaltzen zuten ertzainei. Autotik atera gabe, Iñaki atrezzoari begira egon zen luzaroan. Atrezzoari begira protagonistari ez begiratzearren. Bihozkadaren zama gainetik kendu nahian. Bihozkada gainetik kentzeko beldurrez. Eta pentsatu zuenmiaketa egiten ari ziren txanodun horiengana joatea zeukala eta gorpu haren zatiak ezagut zitzakeela jakinarazi, txikitako lagun baten hatzak zirela biltzen ari ziren haiek.