Libros de Literatura en euskera, página 35 de 582

ANNE SEXTON ANTOLOGIA

36ko gerrak irabazle eta galtzaileak izan zituen; baina galtzaile guztiak ez ziren berdinak, ezta irabazle guztiak elkarren adiskideak ere. Franco epelegiav zelakoan, nazien laguntzaz iraultza egin nahi zuten falangista bilbotar batzuen istorio ezkutua dakarkigu Jose Inazio Basterretxeak,gerrako eta gerraosteko pasadizo ezezagunak fikzionatzeko bere eleberri-sortari jarraipena emanez. Horrekin batera, 1986an, 40 urte baino gehiago igarota, Suitzatik datorren emakume eder eta misteriotsu bat agertzen da detektibe pribatu bilbotar baten bulegoan, bere gurasoak nor ziren jakin nahi duela-eta. Bi hari horiek uztartuz, kontakizun bizi bat ondo du egileak, noiz umoretsu noiz sentsuala, historiaren alderik ilunenak argituz eta bizitzarekiko maitasun-taupadak transmitituz.

Narratiiva

Krisi ekonomikoa, langabezia, ustelkeria, kontzientzia arazoak, giza harremanen krisia, denboraren herdoila edota belaunaldien arteko etena dituzte ardatz bilduma honetako ipuinek. Irakurleak begien aurrean ikusiko duen errealitatea grisa da, ziztrina, batzuetan itxura onekoa, baina ia beti doilorra. Gure errealitatea, hemengoa eta oraingoa. Egileak idazkera argi, minimalista, ironiko eta kritikoaren aldeko apustua egin du, eta, kontraesana dirudien arren, ipuinak "pesimismo irribarretsu" halako batez blaituak daude.Festa zapuztu eta argiak itzaltzen direnean, opariak pinuaren oinean geratuko dira, eta guk gezur bati hauspoa ematen jarrai dezakegu. Akaso, galdera ez da hainbeste norengatik edo zerengatik egiten dugun, gure erabakien ondorioak jasateko adina indar izango ote dugun baizik.Krisi ekonomikoa, langabezia, ustelkeria, kontzientzia arazoak, giza harremanen krisia, denboraren herdoila edota belaunaldien arteko etena dituzte ardatz bilduma honetako ipuinek. Irakurleak begien aurrean ikusiko duen errealitatea grisa da, ziztrina, batzuetan itxura onekoa, baina ia beti doilorra. Gure errealitatea, hemengoa eta oraingoa. Egileak idazkera argi, minimalista, ironiko eta kritikoaren aldeko apustua egin du, eta, kontraesana dirudien arren, ipuinak "pesimismo irribarretsu" halako batez blaituak daude.Festa zapuztu eta argiak itzaltzen direnean, opariak pinuaren oinean geratuko dira, eta guk gezur bati hauspoa ematen jarrai dezakegu. Akaso, galdera ez da hainbeste norengatik edo zerengatik egiten dugun, gure erabakien ondorioak jasateko adina indar izango ote dugun baizik.

Izenburuak iradokitzen duen bezala, Arrasateren erreketaren garaiko istorio bat kontatzen da nobelan. Egoera historikoak ezartzen du testuingurua, oinaztarren eta ganboatarren arteko borroka latzak, baina"egia"historikoaren gainetik fikzioa gailentzen da, pertsonaien arteko harremanak, gorrotoa, maitasuna. Istorioak bi hari jarraitzen ditu, parez pare, edo elkarrekin txirikordaturik: Oinatiko Gebaratarren ibilbidea eta Aramaioko Butroetarrena, izarren patuak lotu eta parekatuko balitu bezala. Bien erdian, Arrasate, grina bortitzen gurutzebide eta, aldi berean, bake-nahiaren habia.

"Ispiluen arteko zirriborroak"eleberri laburrak diktadura argentinarraz dihardu. Izenburuari dagokionean, Argentina beti distirari atxikita egon da, hortik ispiluak, baina diktadurak eragindako sarraski giroa dela-eta, mate kolorera jaitsi zen, hortik zirriborroena. Dialektika horretan garatzen da eleberri hau, ikusten denaren eta ikusezintasunaren artean, aurkiaren eta ifrentzuaren artean. Helburua biktimen ondoan jartzea izan da, biktimei ahotsa ematea, beraz, desagertuenganako eta hauen senideenganako hurbilketa dago. Pertsonaia nagusiak Nagore Larralde du izena. Arretaz eta tentuz mugitzen da errealitatearen eszenatoki desberdinetan zehar. Leku nagusia Kafe Antzokia da, non jendea bere burua psikoanalizatzen aritzen baita tangoen artean. Fikziozko pertsonaiekin batera hezur-haragizko pertsonak ere badaude, zapalketa argentinarra zuzenki sufritu dutenak. Modu honetan narrazioari sinesgarritasuna eman nahi izan zaio. Fikziozko pertsonaiekin joko literarioak harilkatzen dira, modu horretan heteronimia sortuz. Testuak hainbat sinbolo daramatza errealitatearen ifrentzua aztertu ahal izateko. Honetaz gain, ilustrazioak daude testuarekin bat eginez. Gauza bera gertatzen da poemekin, errealitate anker haren ispiluak direnak.

Oscar Miller idazle ospetsu eta hipokondriako bat da. Osasun arazoak dituenez, Marco Berling medikua kontratatzea erabakitzen du, haren zerbitzura jardun dezan kostaldeko etxe bakarti batean. Marcok amesgaiztoak izaten ditu sarri, eta horiek segida izaten dute gauetik gauera, argumentu bati jarraituko baliote bezala. Amets horietan, lagun batzuekin biltzen da ehizara joateko; animaliak hiltzeaz aspertzen direnean, ausaz aukeratutako pertsonak hiltzen hasten dira rol-joko baten modura; eta hori ere aspergarri gertatzen zaienean... Gutxien espero duenean, ordea, amesgaiztoetako pertsonaiak agertzen hasten zaizkio bizitza errealean.Hilketak, kondaira zaharrak, suspentsea, misterioa, beldurra horiek guztiak nahasten dira, ametsaren eta errealitatearen arteko muga orain handik orain hemendik pasatzen hasten denean.Ispiluari begiratu zion, eskua luzatu, eta bere aurpegiaren irudia haztatu zuen kristal hotzean. Beharbada, bere benetako bizitza beira haren atzealdean ezkutatzen zen. Agian, zoro-begiekin so egiten zion tipo hura ez zen bera, bizitza propioa zeukan beste bat baizik. Bizitza bat, ispiluaren atzean atxilotuta.

ZERUMUGAN BEZALAGainezka egiten duen hodeia(surrealismo-gaindosia ihes-puntuan)eta azpianharrizko lauza(bertatik bertarako egunerokotasuna,behekoa eta barrukoa).Erdiansorbalden gainean kaleak daramatzaneskuoihal espresionista,erakusleiho batetik bestera doanaeta zerrenda baliogabetua dena.Zeta basatiz egindako pintzelkada.Hunkitu, jantzi eta murtxikatzen nauenespazio zunda.

Narrativa