Libros de Poesía en euskera

Ama joan zaigu. Lehenago, aita eta amama joan ziren. Lur isilera. Une honetan baserrian ez da inor. Orain baserria hustu behar dugu. Eta gauzak ez dira gauzak besterik ez, giza arrastoen eramaileak ere badira. Armairu itxiak, arropak, jantziak, zapiak, gelak, ateak, loreak, inguruko basoak, haizea, euria, bakardadea, mina, heriotza. Hau dena kontatzeko ez dago hitzik, poesia ez bada. Poemek lagundu didate hutsik zegoen espazioa betetzen. Sakonean ahaztutako zerbait ateratzen lagundu didate. Poema batek esan ezin dena iradoki dezake. Amaigabeko amildegian sakontzen du.Nire baso zaharrera itzultzea gustatuko litzaidake,zuhaitz bat gehiago izan,eta nire sustraiak ama lurraren erraietan sartu.Gero eta sakonago, eta plazera sentitulur gogorrean nire sustraiek bidea zabaltzen.

Mari Luz Estebanek poemabilduma guztietan harremansareetan arakatu du, gutasunak zein nitasunak gorpuztean elkarrekiko harremanek, afektuek eta pentsamenduek zernolako eragina duten poetikoki adieraziz. Lehen poemabilduman, "Amaren heriotzak libreago egin ninduen" (Pamiela, 2013), amaren genealogiak arakatzearekin batera, senidetasun zein afektusareek sorturiko tentsio, desira, zauri zein grinak arakatu zituen; bigarren poemabilduman, "Andrezaharren manifestua" (Pamiela, 2019), zahartzea bizitzeko, gorpuzteko eta birpentsatzeko moduez jardun zuen, begirada feminista ardatz izanda.

Manuel zahar-etxe batean bizi den gizon zakar eta isila da, baina Milagros bertara bizitzera azaltzen denean, agurearen egoera erabat aldatzen da. Milagrosen barne-indarrak eta bizipozak Manuel inguratzen duen iluntasuna argituko dute, baita honek dituen beldurrei aurre egiten lagundu ere."Argiaren hautsa"-k bizitza, heriotza, duintasuna eta oroimena jorratzen ditu; samurtasuna zein hunkiberatasuna nagusi diren arren, testuak ez die muzin egiten guztiok jasaten ditugun bizipen latzei.Manuel zahar-etxe batean bizi den gizon zakar eta isila da, baina Milagros bertara bizitzera azaltzen denean, agurearen egoera erabat aldatzen da. Milagrosen barne-indarrak eta bizipozak Manuel inguratzen duen iluntasuna argituko dute, baita honek dituen beldurrei aurre egiten lagundu ere."Argiaren hautsa"-k bizitza, heriotza, duintasuna eta oroimena jorratzen ditu; samurtasuna zein hunkiberatasuna nagusi diren arren, testuak ez die muzin egiten guztiok jasaten ditugun bizipen latzei.

Sylvia Plath zuzen-zuzen iristen da bihotzeraino, beti. Amatasunaren inguruan ardaztutako poema hunkigarria duzu hauxe, hiru ahots ezberdinen bidez hezurmamitua. Amatasuna bizitzeko modu bana ordezkatzen du ahots bakoitzak: ama izanda betetasuna erdietsiko duela uste du batak, ama izan ezinaren mina pairatzen bigarrenak, eta ama izan nahi ez arren, erditzea erabakitzen du hirugarrenak. Sylvia Plathek boz gora irakurria izateko idatzi zuen izaera feminista eta gerraren kontrakoa duen poema hau. 1962an, hil baino urtebete lehenago, BBC irratian irakurri ondotik, errotik aldatu zuen idazketari ekiteko modua. Une hartatik aurrera, ezin irudikatuko zituen poemak bere ahotsean entzun gabe.

Lete izan da gure poesia garaikidean izen nagusietako bat, bai idatziz aritu denean, bai kantuan. Alderdi biak hartu ditu kontuan Koldo Izagirrek antologia hau prestatzean.Poemak kontestualizatu ditu, batzuk besteekin harreman dialektikoan jarri, eta epilogo gogoangarri bat idatzi ere bai, Leteren alderdi eztabaidagarrienei ixkin egin gabe, poeta oiartzuarra bere osoan eta barnetasun minenean ulertzeko.

Liburu hau arte eta poesiari buruzkoa da. Veneziari buruzkoa. Gure belaunaldiko gazteok egin behar ditugun praktikei buruzkoa. Bidaiei buruzkoa.á– Abstentzioa –Nire aitona gudan ibili zeneta nire ait

IZOZTU ZITZAIGUN NEGU HURA es un libro del autor BARBERENA, JON editado por DENONARTEAN. IZOZTU ZITZAIGUN NEGU HURA tiene un código de ISBN 978-84-16791-26-2.

Lehenengo poema-liburua dakar Alaine Agirrek, eta hemen ere nobeletan ezagun egin duten ezaugarriak ikus litezke: hizkuntza eder eta adierazkor baten bilaketa, erritmoaren sena, sentimenduen agerpen gordina, emozioen intentsitateaOraingoan, gainera, gai minbera bat da landutakoa: ospitale psikiatriko bateko egonaldia, hango arau, giltza, ordutegi, ohitura, zaindari eta bezero bereziekin. Dramatismorako ematen duten istorioak, baina umore ukitu batekin poema bihurtuak.

BidaiakLo egin behar dut, kontadazu ipuin batIlargi bat nahi dut eta izarrakIzar pila batKontazkidazu beren historiakBanan bananEz daukat presarikNik badakit zu ez zarela logura…

Poema hauetan puri-purian azaltzen da natura, elementu-forma hartzen duelarik zu edo niak, baina oraingo honetan badaude barrura, oso barrura, begiratzen dutenak, lanbroaren malkoan sentimenduek leku handia dutelarik. Lanbroaren malkoak isurtzen dira errekaren arranguran.

Emakume batek mila aurpegi ditu. Edonora baina zurekin joan nahi dut. Poliki, min apur bat egiten dit. Hobe ez bazintudan sekula ezagutu. Bai, nahi dut. Aurki aita izango zara. Umea galdu dugu. Zoaz infernura, laztana. Ez, txokolatezko magdalenak ez ditut nik jan. Bakarrik igaro dut asteburua. Beldurra ematen didazu. Distantzia behar dut. Dagoeneko ez nago zutaz maiteminduta. Gero arte, kontaktuan gaude. Emakume batek mila aurpegi ditu.Emakume batek mila aurpegi ditu. Edonora baina zurekin joan nahi dut. Poliki, min apur bat egiten dit. Hobe ez bazintudan sekula ezagutu. Bai, nahi dut. Aurki aita izango zara. Umea galdu dugu. Zoaz infernura, laztana. Ez, txokolatezko magdalenak ez ditut nik jan. Bakarrik igaro dut asteburua. Beldurra ematen didazu. Distantzia behar dut. Dagoeneko ez nago zutaz maiteminduta. Gero arte, kontaktuan gaude. Emakume batek mila aurpegi ditu.

Bilatzen banauzulikido abstraktu surrealista batean,ipurdi masailen mozkorraldi postmoderno baten goitikan,purua den mdman eta gardena izan den Absolut Vodkan,Chefchaouenetik ekarria izan den ke oniriko urdinean,mihirik ez daukan mutiko baten ezpainen artesian,amodioengatik betirako ezabatuak diren poeten olerkietan,atxemanen nauzu []

Hitzez eta irudiz eraikitako poema ilustratu hau askatasun eta maitasun kantu batda, eta aldi berean biziberritze baten metafora. Ipuin batean bezala kontatzen dubere gorputzetik arroztua izan den emakume baten ausardia, amildegiaren ertzerainojoanda, bere buruaz erditu eta bizialdi berri batera jaiotzeko. Izan ere, emakumeakbere buruaz gabetu beharko du, gorputzean bizitzen hastekoetxera itzultzeko.

Estatuko funtzionarioek lanerako dutená bulego bat. Lan egin edo ikasi ondoren herrira ekartzen zaituen autobusa. Agure-atsoak arratsean jarrita egoten diren kaleko petrila… Eguneroko bizimodua egite

Castillo Suarez poeta altsasuarrak aurrerapauso bat eman du liburu berri honetan. Aurreko bildumen ildotik (Spam poemak, Bala huts bat, Souvenir), esandakoaren eta esan gabekoaren arteko kontrastearekin jokatzen du, polisemiaz beteriko mezu irekiak erabiltzen, ironia-karga handia duten esaldi biribilak botatzen. Lirismo itxurazkoari ihes egiten dio Suarezek, lerro ebakien teknikari ere uko eginez, poetikotasuna barrurago, sakonago ezkutatzen den zerbait dela frogatuz.

Paradisurik eskaini gabe utzi dugu sagarra usteltzeneta haren haziek ez dute zuhaitzik ernalduko etxeko saloian.Eraman itzazu maleta marroia eta zuria,ez zaizkit gustatzenaireportuetako fakturazio txartelik zintziliksekula eraman ez dituzten maletak,ez dakit,dominarik gabeko soldadu beteranoak ekartzen dizkidate gogora.Eta bete itzazu maletak inoiz jantzi ez ditudan zure pijamekin etaapalategi hautseztatuan dauden diskoekin,alaiegiak begitandu zaizkit betitik entzuten dituzun kantuak;tristeziari eskainitako aria isil bat inprobisatuko dut egun hauetanauzoek behingoz joan zarela sinetsi dezaten.Esfortzu handia ez badaemadazu despedidako besarkada.Bai, arrazoia daukazu:ez zaigu sagar alerik gelditzen hozkailuanazken bekatu txiki hori gauzatzekoParadisurik eskaini gabe utzi dugu sagarra usteltzeneta haren haziek ez dute zuhaitzik ernalduko etxeko saloian.Eraman itzazu maleta marroia eta zuria,ez zaizkit gustatzenaireportuetako fakturazio txartelik zintziliksekula eraman ez dituzten maletak,ez dakit,dominarik gabeko soldadu beteranoak ekartzen dizkidate gogora.Eta bete itzazu maletak inoiz jantzi ez ditudan zure pijamekin etaapalategi hautseztatuan dauden diskoekin,alaiegiak begitandu zaizkit betitik entzuten dituzun kantuak;tristeziari eskainitako aria isil bat inprobisatuko dut egun hauetanauzoek behingoz joan zarela sinetsi dezaten.Esfortzu handia ez badaemadazu despedidako besarkada.Bai, arrazoia daukazu:ez zaigu sagar alerik gelditzen hozkailuanazken bekatu txiki hori gauzatzeko

Poema bat ezabatu dut.Bere hitz guztiak eta baitaletren arteko tarteak ere.Kultismoz beteta zetorren,esamolde jatorrak,erreferentziak, zitak.Borratu egin dut.Izana ukatu diot delete teklabortizki sakatuz, erruki gabe.Figurazio erretorikoa,sasiintelektualkeria,posea ez beste, ego zikina.Ezabatu egin dut poema,lotsak masailak gorritueta fi te jelatu bitartean.Poesiaren xedeazeta izateko arrazoiazhausnartzeko zorianaurkitu al zarete inoiz?Ni bai, hurbilegi, gainera.Baina, zorionez,hau ez da poesia.