NARCISO DE GABRIEL

Elisa Sánchez Loriga —convertida en Mario— e Marcela Gracia Ibeas casaron na igrexa de San Xurxo da Coruña o 8 de xuño de 1901. Na primeira parte deste libro descríbense as súas peripecias na Coruña, Porto e Bos Aires, analízanse as medidas adoptadas polas autoridades eclesiásticas, académicas e xudiciais sobre o matrimonio sen home e reconstrúese a repercusión pública do caso. Na segunda parte faise unha lectura desta historia desde o hermafroditismo, o lesbianismo, o travestismo e o feminismo. O hermafroditismo foi a coartada e o travestismo o instrumento do que Elisa se valeu para consagrar os seus amores con Marcela, que as reivindicacións feministas fixeron viables.

Xosé María Álvarez Blázquez (1915-1985) cursou estudos de maxisterio na Escola Normal de Pontevedra entre 1931-1934, atraído sen dúbida pola relevancia que a Segunda República concedía á escola primaria. No curso 1934-1935 realizou as practicas na escola graduada de Tui, a sua cidade natal, e redactou o Diario del Maestro. A sua lectura permitenos coñecer o que acontecia na aula en cada sesion de clase: os contidos, a metodoloxia, os temos, os materiais, a estratexia motivacional, os procedementos disciplicanios, os resultados acadados e a relacion do mestre cos alumnos. A traxectoria profesional de Alvarez Blazquez quedou truncada pola sublevacion militar de 1936. Como tantos outros mestres e mestras, inicialmente foi separado do ensino e posteriormente depurado. Os cargos que se lle apuñan eran os de formar parte das Mocidades Galeguistas, facer propaganda a prol do Estatuto de Autonomia e exercer como apoderado electoral da Fronte Popular. Foi sancionado con seis meses de suspension de emprego e soldo, inhabilitacion para o desenvolvemento de cargos directivos e de confianza, e traslado fora de Galicia. Esta e a historia que conta este libro.

As escolas de ferrado chamábanse así porque inicialmente se pagaba un ferrado anual de centeo, millo ou trigo pola escolarización de cada neno ou nena. estas escolas, que persistirán ata os inicios da decada de 1970, instalabanse en locais improvisados, dispuñan dun mobiliario e material rudimentario e limitabanse normalmente ao ensino das destrezas basicas -ler, escribir e contar-, seguindo procedementos didacticos tradicionais. Os seus encargados, os escolantes, tiñan unha formacion literaria limitada, pois as mais das veces so fixeran estudios primarios, e carecian de formacion pedagoxica. Compaxinaban o ensino co traballo da terra e outros oficios. Malia todas estas carencias, subliñadas pola administracion escolar e a pedagoxia, as escolas de ferrado cumpriron unha importante funcion, pois nelas aprendeu a ler e a escribir unha boa parte da poboacio rural galega. O libro remata con dous anexos, nos que se reconstrue a traxectria dun escolante de longo percorrido, Jose Miranda Fernandez e dun mestre republicano, Arximiro Rico Taboada.As escolas de ferrado chamábanse así porque inicialmente se pagaba un ferrado anual de centeo, millo ou trigo pola escolarización de cada neno ou nena. estas escolas, que persistirán ata os inicios da decada de 1970, instalabanse en locais improvisados, dispuñan dun mobiliario e material rudimentario e limitabanse normalmente ao ensino das destrezas basicas -ler, escribir e contar-, seguindo procedementos didacticos tradicionais. Os seus encargados, os escolantes, tiñan unha formacion literaria limitada, pois as mais das veces so fixeran estudios primarios, e carecian de formacion pedagoxica. Compaxinaban o ensino co traballo da terra e outros oficios. Malia todas estas carencias, subliñadas pola administracion escolar e a pedagoxia, as escolas de ferrado cumpriron unha importante funcion, pois nelas aprendeu a ler e a escribir unha boa parte da poboacio rural galega. O libro remata con dous anexos, nos que se reconstrue a traxectria dun escolante de longo percorrido, Jose Miranda Fernandez e dun mestre republicano, Arximiro Rico Taboada.

Elisa y Marcela se conocieron en A Coruña a finales del siglo XIX, se hicieron amigas, se enamoraron... Hasta ahí su historia -que tiene visos de novela pero no lo es- podría ser como tantas otras, contadas o silenciadas. Lo que la hace excepcional es que Elisa y Marcela, ambas maestras, urdieron una complicada trama para burlar los prejuicios de aquellos años grises de la Restauración: Elisa se haría pasar por hombre. El engaño funcionó, al menos lo suficiente como para que el párroco de la iglesia de San Jorge las casara en 1901, pero pronto fueron descubiertas y obligadas a huir. Este libro nos cuenta su periplo, las dificultades a las que se enfrentaron y el juicio al que fueron sometidas por parte de las autoridades judiciales, académicas y eclesiásticas, y también de la prensa. A continuación, y siempre con su historia como hilo conductor, el autor nos ofrece sendas lecturas desde el punto de vista del hermafroditismo, el lesbianismo, el travestismo y el feminismo. Fruto de una larga investigación, «Elisa y Marcela» es el relato de las peripecias de dos «heroínas» que jamás quisieron serlo, pero también un alegato en defensa de todos aquellos que han sufrido las injusticias de una sociedad que arremete contra cualquiera que haga peligrar su concepto de «normalidad».

Los objetivos de este estudio son: analizar la evolución del nivel de alfabetización básico de la sociedad gallega durante el periodo contemporáneo, prestando especial atención a la influencia que ejercen en este proceso los factores relacionados con la edad, el periodo y la cohorte; determinar los porcentajes de personas que saben leer y escribir por comarcas, partidos judiciales y municipios, delimitando asi las principales zonas de alfabetizacion y analfabeltismo; identificar algunas de las circunstancias que condicionan la evolucion temporal y la distribucion espacial de las tasas de alfabetizacion.

Este libro que tes nas mans inaugura a colección Memoria Histórica de Editorial Galaxia.Unha colección que quere botar luz onde moitos só queren escuridade.A defensa do laicismo foi unha das apostas máis rupturistas e arriscadas dos republicanos. A Constitución de 1931 estableceu que o Estado carecía de relixión oficial, polo que os dogmas do catolicismo deixaron de se ensinar nas escolas, das que tamén desapareceu a simboloxía relixiosa. A partir de entón, no sistema educativo só habería espazo para a educación moral, que debía inspirarse no cultivo da tolerancia. O enfrontamento coa Igrexa, afeita a gozar de monopolios e prebendas sen taxa, resultaba ineludible, e, por "vermellos e laicos", foron castigados unha boa parte dos mestres e mestras, como demostra este libro, onde se analizan os cargos que se lles apuxeron. Unha represión que ía desde o asasinato á sanción administrativa máis ou menos contundente, e que tamén afectou a moitos outros grupos sociais e profesionais, dado que tivo un carácter masivo.Un estudo rigoroso que fai, tamén, dalgunha maneira, revisión dunha tremenda inxustiza.

Elisa e Marcela, dúas mestras galegas, protagonizaron en 1901 un dos primeiros matrimonios entre persoas do mesmo sexo. Elisa Sánchez Loriga, convertida en Mario, e Marcela Gracia Ibeas casaron na igrexa de San Xurxo da Coruña o 8 de xuño dese ano. Unha vez descuberto o matrimonio sen home, foron obxecto dunha persecucion que as obrigou a buscar refuxio, primeiro en Portugal e logo na Arxentina. Neste libro relatase a sua historia. En palabras do escritor Manuel Rivas, temos un libro que e algo mais que un libro. Aqui esta a novela de Elisa e Marcela que non foi quen de escribir dona Emilia Pardo Bazan. O autor ilumina duas vidas unidas pola amizade e o amor, reconstrue a actuacion das autoridades academicas e xudiciais e analiza a repercusion publica dos feitos. Tamen achega novos datos sobre a andaina de Elisa e Marcela por terras arxentinas.Elisa e Marcela, dúas mestras galegas, protagonizaron en 1901 un dos primeiros matrimonios entre persoas do mesmo sexo. Elisa Sánchez Loriga, convertida en Mario, e Marcela Gracia Ibeas casaron na igrexa de San Xurxo da Coruña o 8 de xuño dese ano. Unha vez descuberto o matrimonio sen home, foron obxecto dunha persecucion que as obrigou a buscar refuxio, primeiro en Portugal e logo na Arxentina. Neste libro relatase a sua historia. En palabras do escritor Manuel Rivas, temos un libro que e algo mais que un libro. Aqui esta a novela de Elisa e Marcela que non foi quen de escribir dona Emilia Pardo Bazan. O autor ilumina duas vidas unidas pola amizade e o amor, reconstrue a actuacion das autoridades academicas e xudiciais e analiza a repercusion publica dos feitos. Tamen achega novos datos sobre a andaina de Elisa e Marcela por terras arxentinas.

Elisa Sánchez Loriga, convertida en Mario, y Marcela Gracia Ibeas se casaron en la iglesia de San Jorge de la ciudad de A Coruña el 8 de junio de 1901. Una vez descubierto el «matrimonio sin hombre», las autoridades iniciaron una persecución que las obligó a buscar refugio en Portugal primero y posteriormente en Argentina. En este libro se reconstruye su historia, se analiza el proceso al que fueron sometidas, se considera la repercusión pública del singular matrimonio y se ofrecen algunas claves para iluminar sus vidas, unidas por la amistad y el amor. En el epílogo se relatan las noticias que sobre ellas nos han llegado desde 2008.