Newark ekuatorialeko bero itogarrian, epidemia ikaragarri bat hondamendia ari da eragiten New Jersey-ko haurren artean, elbarritasunak, paralisiak, bizitza osorako ezindurak eta are heriotza ere ekarriz. Hauxe da Rothen obra berri eta liluragarriaren gai harrigarria: gerra garaiko polio epidemia bat, 1944ko udan, eta haren eragina Newark barruti batu eta familia-baloreetan oinarritutakoan.Nemesisen erdigunean Bucky Cantor dugu, hogeita hiru urteko jolastokiko zuzendari kementsu eta arduratsua, xabalina jaurtitzaile eta pisu-jasotzailea, bere ardurei emana eta bere buruarekin desilusionatua bizi dena, ikusmen kaskarrak bere kideekin batera gerrara joatea galarazi diolako. Polioa jolastokia jotzen hasten denean Cantorrek dituen dilemetan eta aurre egin beharreko eguneroko errealitatean- funtsatua, Rothek halako izurri batek sor ditzakeen emozioetan barneratzen gaitu: ikara, izua, sumina, nahasmendua, bihozmina eta oinazea.Newarkeko kale erre eta kirasdunen eta Indian Hill izeneko Poconos-etako udaleku aratzaren artean, non airea kutsatzaile gabeko aire purua baitzen, Rothek fede hobereneko gizon prestu eta adoretsua irudikatzen du, epidemiaren kontrako bere gerra partikularrean borrokan. Roth samurki zehatza da hala Cantorren hondamen pertsonalaren pasarte bakoitzean, nola haurtzaroaren izaeraren deskribapenean.Istorio honetan ere Rothen azken aldiko nouvelletako Everyman, Indignation (Suminez), The Humbling, eta orain, Nemesis- galdera ilunarekin egiten dugu topo: zein erabakik baldintzatzen du halabeharrez bizitza? Zenbateraino gara indargabeak zirkunstantzien indarraren kontra?
Hiru koaderno txikitan harturiko apunteak dira saiakera honen abiapuntua. Idazleak, handik eta hemendik harturiko ideietatik tiraka, gogoeta laburrez osaturiko liburua egin du. Barnetik ateratako testuak izanik, egilearen nahi, kezka eta zaletasunak islatzen dituzte: literatura, denboraren joan-etorria, zoriontasuna, musika, euskara baita komunikazioa ere, horixe baita idazlearen ofizioa eta afizio nagusienetakoa.
MEZU EZKUTUALed ZeppelinIVAtlantic, 1971Zorabiatuta sentitu naiz une batez. Beti gertatzen zaidan moduan. Gero, begiak ireki eta kokatzen saiatu naiz. Nire aurrean, morroi bat lurrean eserita, ipurdiz behera erori izan balitz bezala. Ondoan, Philips plato bat, binilo beltza kontrako norabidean jiraka. Berehala ulertu dut. Berriro ere Stairway To Heaven. Inbokazioa. Astunak dira gero.Satan al zara? galdetu dit mutilak.Nor bestela? erantzun diot. Atzeraka ipini duzu kanta, ezta?Bai, baina Eta hemen agertu naiz, sufre-hodeien artean, ezta?Bai, baina Ez al dut Deabru itxurarik, ala? Ez da hori, baina Ba orain ikusiko duzu zertarako gai naizen egin dut orro, nire ahots latz-sakonenaz, eta hatzarekin seinalatu dut: nire madarikaziorik boteretsuena bota behar diot amateur ergel honi.Orduan, ezer burutzeko astia izan aurretik, berriro nabaritu dut: hodi batetik xurgatuko banindute bezala. Luze. Gelditu naiz azkenik, edo gelditu naute. Berriro zorabio laburra. Parean, beste gaztetxo bat, begiak arranpalo. Led Zeppelinen diskoa atzera jiraka, pick-up txiki batean.Astunak dira gero.9788497466639_L33_24.pdf
Eta orain badakitEta orain Badakit zoriontasunaz bakarrik idazten dugulaharrez gerokoaneta badakit 2+2 zer deneta badakit ezberdina dela ile motzaz ala ile luzeaziturri azpian jarri eta ilea garbitzeailea busti hutsarekin,ala sakatsak askatuz garbitzea,eta ile apaindegian zintzurra okertzeko beldurrezala buruz behera garbitzea burua,eta negar ezkutuan egiteaala jaioberriaren inozentziarekin negar egitea.Eta orain,2+2 nolabaiteko jakintza dela dakidan arren,hala ere, orain badakit, ondo dakit, bion artean,edozein gauza idazten dugula idazten dugulazoriontasuna dakigulako idazten dugulaeta idazten dugula zoriontasuna.
HARIZKO JOLAS, HARRIZKO GEOGRAFIA ITSUEdo agian, inor ez, bizitzaharizko jolas, harrizko geografia itsu.Atomoaren biluztasun.Entzunzaldi baten arrastoa elur gainean,eta gero, harrian pentsatu,jatorria eta zergatia.Ea nor igarotzen den bidetik.Baletor edo ez,zabaldu eskuaEz kezkatu, haria duenakbadu labirintua.
Hiru ahizpa dira eleberri honetan protagonista. Bizitzak banatu egin ditu, baina gaur aitaren etxean bildu dira urtebetetze bazkari baten kariaz. Oroitzapenak sortzen dira haurtzaroko beren etxera itzuli direnean. Keinu urduriak, mingainean trabatzen diren hitzak, mahaiaren inguruan esertzera lehiatzen diren haserreak… Ohikoak izaten dira halako elkarganatzeetan. Postre garaian, berriz, luze ernemuindutako bonba lehertu da: komentario zaurigarri baten ondoren, familiako sekretu bat agerian geratzen da, eta hiru ahizpen bizitza ez da aurrerantzean bera izango, ez da bera izango aitarekin daukaten harremana ezta gazterik hil zen amarengandik gordetzen duten oroitzapena ere.
